Gwarchodfa Natur Genedlaethol Morfa Harlech, ger Harlech

Trosolwg

Mae Gwarchodfa Natur Genedlaethol Morfa Harlech yn dirwedd arfordirol o harddwch ac amrywiaeth digymar.

Gellir darllen yr ardal gyfan fel llyfr byw ar sut y datblygodd ein harfordir dros y canrifoedd ac i'n hatgoffa o ba mor werthfawr a bregus yw tirweddau fel hyn.

Y twyni tywod ym Morfa Harlech

Mae’r system enfawr o dwyni tywod o bwysigrwydd rhyngwladol.

Dyma'r unig system yng Nghymru sy’n dal i dyfu, a lle gwelir pob amrywiad ar gynefin twyni tywod, ynghyd â’r holl wahanol fathau o fywyd gwyllt sy’n ymgartrefu yno.

Mae’n amgylchedd sy’n gyson newid ac ni chwaraeodd ddyn ran fach o gwbl yn ei hanes.

Yn yr Oesoedd Canol, gallai llongau hwylio i fyny at droed Castell Harlech a, hyd yn oed tan y 19eg ganrif, roedd llawer o’r Morfa’n gors lanw.

Mae adeiladu morglawdd wedi helpu i greu’r borfa fras sydd yma heddiw.

Bywyd gwyllt ym Morfa Harlech

Y gwanwyn a’r haf yw’r adegau gorau i weld llawer o’r planhigion blodeuog sy’n ymgartrefu yng nglaswelltir a llaciau’r twyni.

Mae’r cynefin twyni tywod yn cynnal nifer o rywogaethau. Mae'r rhain yn cynnwys gwenynen durio brin ac ymlusgiaid fel y genau-goeg cyffredin a genau-goeg y tywod, sy’n llawer prinnach ac a ail-gyflwynwyd i’r ardal yn ddiweddar.

Mae’r llaciau tywod a’r gors heli yn yr aber yn diroedd bwydo pwysig i adar gwyllt y gaeaf ac mae dyfrgwn a llygod y dŵr yn defnyddio dyfrffyrdd yr aber.

Ymweld â Morfa Harlech

Mae llwybrau cyhoeddus o faes parcio Min y Don at y traeth.

Mae toiledau cyhoeddus ym maes parcio Min y Don, wedi eu rhedeg gan Gyngor Gwynedd.

Mae rhannau o’r warchodfa wedi’u ffensio i ganiatáu pori dan reolaeth ac i warchod llystyfiant arbenigol y twyni tywod. Lawrlwythwch ragor o wybodaeth am y llwybrau.

Gwarchodfa Natur Genedlaethol

Mae Morfa Harlech yn Warchodfa Natur Genedlaethol.

Mae Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yn lleoedd sydd â rhai o'r enghreifftiau gorau o gynefinoedd bywyd gwyllt a nodweddion daearegol.

Mae dros 70 o Warchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru.

Dysgwch fwy am Warchodfeydd Natur Cenedlaethol.

Cau a dargyfeirio

Sylwch:

• Weithiau, rhaid inni gau neu ddargyfeirio llwybrau er eich diogelwch tra byddwn yn mynd i’r afael â gwaith cynnal a chadw neu weithrediadau coedwig
• O dro i dro, efallai y bydd yn rhaid inni gau safle mewn tywydd eithafol, fel gwyntoedd cryfion neu eira a rhew, oherwydd y perygl posibl i ymwelwyr a staff
• Cofiwch ddilyn unrhyw gyfarwyddiadau a welwch ar y safle, a gwnewch yn siŵr eich bod yn dilyn unrhyw arwyddion dargyfeirio dros dro sydd mewn grym

Uchafbwyntiau'r tymor

Yn ystod y flwyddyn, mae'r dirwedd yn newid yng Ngwarchodfa Natur Genedlaethol Morfa Harlech.

Yn dibynnu ar ba adeg y byddwch yn ymweld â'r safle, rydych hefyd yn debygol o weld gwahanol enghreifftiau o fywyd gwyllt.

Parhewch i ddarllen i gael gwybod beth y gallwch ei weld yma yn ystod y tymhorau gwahanol.

Y Gwanwyn

Mae'r gwanwyn yn gyfle i weld rhydyddion, gan gynnwys y cornicyll a phibyddion croesgoch, yn dangos eu hunain.

Mae hefyd yn adeg dda i weld llawer o'r planhigion sydd i'w cael yn nhwyni'r glaswelltir a'r llaciau yn blodeuo.

Yr Haf

Yn ystod y tymhorau cynhesaf, gellir gweld amrywiaeth eang o blanhigion yn blodeuo, megis:

• fioled y twyni
• rhwyddlwyn
• teim
• penigan y forwyn
• crafanc yr arth
• tegeirianau

Mae'r haf yn adeg brysur i nifer o anifeiliaid di-asgwrn-cefn gan gynnwys gwenyn sy'n turio a chwilod, ac efallai y gwelwch fadfall y tywod hefyd.

Mae Morfa Harlech yn gartref i nifer o boblogaethau gwahanol o loÿnnod byw - chwiliwch am y bridiau glas cyffredin a brith y gors ar yr adeg hon o'r flwyddyn.

Yr Hydref

Yn ystod yr hydref, mae adar mudol yn teithio drwy Forfa Harlech, ac yn y twyni, gellir gweld planhigion sy'n blodeuo'n hwyr, megis crwynllys yr hydref a phlanhigion troellig yr hydref, a ffwng unigryw yn y twyni.

Y Gaeaf

Mae Morfa Harlech yn safle bwydo pwysig ar gyfer rhydyddion sy'n gaeafu, megis y gylfinir a'r gïach, ac adar hirgoes, gan gynnwys y gynffonfain, corhwyaid a chwiwellau.

Gellir gweld hwyaid y môr oddi ar yr arfordir, a rhydyddion ar hyd y draethlin.

Amseroedd agor

Mae’n bosibl y bydd toiledau’r traeth dan glo dros fisoedd y gaeaf. Os felly, mae toiledau gyferbyn â’r troad oddi ar y ffordd fawr i’r ffordd at y traeth.

Sut i gyrraedd yma

Lawrlwythwch fap o’r lleoliad.

Mae Gwarchodfa Natur Genedlaethol Morfa Harlech yn llai na milltir i’r gorllewin o Harlech, oddi ar yr A496.

Y cyfeirnod grid OS yw SH 574 316.

Cyfarwyddiadau

Mae ffordd gul, Ffordd Glan Môr, yn arwain o’r A496 i faes parcio Min y Don, a dyma’r prif fynediad i’r warchodfa.

Cyngor Gwynedd sy’n rhedeg maes parcio Min y Don a rhaid talu am barcio.

Trafnidiaeth gyhoeddus

Mae’r orsaf drên agosaf yn Harlech.

Mae bysiau rheolaidd o’r de (Y Bermo a Dolgellau) ac o’r gogledd (Maentwrog) ar hyd yr A496.

Yn yr haf mae bws gwennol yn rhedeg o faes parcio Min y Don i Gastell Harlech.

Am fanylion trafnidiaeth gyhoeddus ewch i www.cymraeg.traveline.cymru

Darganfod mwy

• Lawrlwytho’r ap PlacesToGo i gynllunio eich taith
• Edrychwch beth sydd ar y gweill
• Dysgwch sut i barchu, gwarchod a mwynhau cefn gwlad
• Helpwch i atal clefydau coed rhag lledaenu
• Trefnwch ddigwyddiad neu weithgaredd mewn coetir a reolir gan Cyfoeth Naturiol Cymru
• Cynlluniwch weithgaredd neu ymweliad addysgol
• I weld rhestr o fannau sydd wedi’u cau, edrychwch ar yr adran gwaharddiadau a chyfyngiadau

Manylion cyswllt

Ffôn: 0300 065 3000

E-bost:ymholiadau@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk