Gwarchodfa Natur Genedlaethol Cwm Idwal, ger Betws-y-coed

Trosolwg

Yn 1954, dynodwyd Cwm Idwal fel y Warchodfa Natur Genedlaethol gyntaf yng Nghymru, a heddiw mae’n fan poblogaidd gydag ymwelwyr sy’n ymddiddori mewn cerdded, dringo, pysgota a daeareg.

Mae’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri a Chyfoeth Naturiol Cymru’n cydweithio i reoli Cwm Idwal.

Daeareg Cwm Idwal

Gall ymwelwyr weld tystiolaeth glir o’r modd y cafodd y dirwedd hon ei chreu yng Nghwm Idwal.

Crëwyd y plygiadau a’r ffawtiau o ganlyniad uniongyrchol i’r grymoedd terfysglyd a wthiodd y mynyddoedd hyn i fyny 450 miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Cafodd y clogwyni a’r cribau – yn ogystal ag amffitheatr enfawr Cwm Idwal ei hun – eu cerflunio a’u cafnu gan effeithiau Oes yr Iâ, mewn cyfnod llawer mwy diweddar.

Ym mhobman o’ch cwmpas mae’r hyn a adawyd ar ôl gan y rhewlif anferth a lenwai’r gofod hwn ar un adeg – dyffrynnoedd crog Cwm Cneifion a Chwm Clyd; y clogfeini llathredig enfawr; y marian ar lan Llyn Idwal; y llethrau sgri mawreddog, a’r nodwedd fwyaf rhyfeddol o’r cyfan, sef y creigiau danheddog ar lwyfandir copa’r Glyderau.

Bywyd Gwyllt yng Nghwm Idwal

Mae hyd yn oed y planhigion sy’n tyfu yma wedi goroesi o gyfnod Oes yr Iâ.

Ar y silffoedd creigiog, y tu hwnt i gyrraedd y geifr gwyllt, mae yna lu o blanhigion Arctig alpinaidd prin yn tyfu, yn cynnwys y gludlys mwsoglog, lili’r Wyddfa, mantell-Fair y mynydd a’r tormaen porffor.

Ymweld â Chwm Idwal

Mae mynediad agored ar gyfer pobl sy’n ymweld â’r warchodfa.

Mae llwybr cylchol sy’n dilyn llwybrau troed cyhoeddus o amgylch Llyn Idwal. Gellir cyrraedd y llwybr hwn o’r maes parcio, i’r chwith o’r ganolfan ymwelwyr, ar hyd llwybr serth a chreigiog.  Nid oes arwyddion ar gyfer y daith hon sydd tua 3.5 milltir o hyd.

Ceir nifer o lwybrau cerdded a llwybrau sgrialu dros greigiau (mynediad mwy garw) eraill, sy’n arwain i fyny at y cribau uchaf.

Mae Cwm Idwal yn fan poblogaidd ar gyfer mynydda a gweithgareddau awyr agored eraill. Mae’n fynedfa i gadwyni mynyddoedd y Carneddau a’r Glyderau.

Noder, os gwelwch yn dda:

• mae pob llwybr yn anwastad dan draed
• mae’r dirwedd yn anodd, hyd yn oed pan fo’r amodau’n ffafriol, a hynny oherwydd natur serth a chreigiog y tir
• mae’r amgylchiadau’n amrywio’n ddramatig gyda’r tymhorau
• mae yna gamfeydd a gatiau lle mae’r llwybrau’n croesi waliau a ffensys

Canolfan Ymwelwyr Cwm Idwal

Y ganolfan ymwelwyr yw’r lle delfrydol i ddechrau ymweliad â Gwarchodfa Natur Genedlaethol Cwm Idwal.

Yno, mae arddangosfeydd rhyngweithiol ar sgriniau cyffwrdd, a sgrin ffilm  sy’n dangos gwahanol olygfeydd o’r warchodfa.

Mae toiledau yno a rhywfaint o le i eistedd.

Noder nad oes staff yn gweithio yn y ganolfan ymwelwyr ond bod swyddfa warden ar y safle a sgrin electronig allanol sy’n dangos rhagolygon y tywydd.

Mae yna giosg lluniaeth ysgafn sy’n gwerthu byrbrydau poeth ac oer, ac mae hwn ar agor ar yr un adeg a’r ganolfan ymwelwyr fel arfer.

Agorwyd y ganolfan ymwelwyr yn 2014. Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri sy’n berchen arni, a chaiff ei rheoli gan Bartneriaeth Cwm Idwal (Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri, a Chyfoeth Naturiol Cymru).

Gwarchodfa Natur Genedlaethol

Mae Cwm Idwal yn Warchodfa Natur Genedlaethol.

Mae Gwarchodfeydd Natur Cenedlaethol yn lleoedd sydd â rhai o'r enghreifftiau gorau o gynefinoedd bywyd gwyllt a nodweddion daearegol.

Mae dros 70 o Warchodfeydd Natur Cenedlaethol yng Nghymru.

Dysgwch fwy am Warchodfeydd Natur Cenedlaethol.

Cau a dargyfeirio

Sylwch:

• Weithiau, rhaid inni gau neu ddargyfeirio llwybrau er eich diogelwch tra byddwn yn mynd i’r afael â gwaith cynnal a chadw neu weithrediadau coedwig
• O dro i dro, efallai y bydd yn rhaid inni gau safle mewn tywydd eithafol, fel gwyntoedd cryfion neu eira a rhew, oherwydd y perygl posibl i ymwelwyr a staff
• Cofiwch ddilyn unrhyw gyfarwyddiadau a welwch ar y safle, a gwnewch yn siŵr eich bod yn dilyn unrhyw arwyddion dargyfeirio dros dro sydd mewn grym

Uchafbwyntiau'r tymor

Yn ystod y flwyddyn, mae'r dirwedd yn newid yng Ngwarchodfa Natur Genedlaethol Cwm Idwal.

Yn dibynnu ar ba adeg y byddwch yn ymweld â'r safle, rydych hefyd yn debygol o weld gwahanol enghreifftiau o fywyd gwyllt.

Parhewch i ddarllen i gael gwybod beth y gallwch ei weld yma yn ystod y tymhorau gwahanol.

Y Gwanwyn

Yn ystod y gwanwyn, bydd Lili'r Wyddfa, sef planhigyn prin, yn blodeuo, yn ogystal â blodau mynyddig eraill.

Yr Haf

Mae adar mudol megis mwyeilch y mynydd a'r gynffonwen yn ymgartrefu yng Nghwm Idwal yn ystod yr haf.

Yr Hydref

Mae'r hydref yn arwain at ddyddiau byrrach ac amrywiaeth o liwiau gweundirol.

Y Gaeaf

Yn ystod misoedd oeraf ddiwedd y gaeaf hyd at ddechrau'r gwanwyn, mae blodau'r dormaen glasgoch yn lliwio'r dirwedd aeafol.

Amserau agor

Mae’r ganolfan ymwelwyr ar agor rhwng 8.30 y bore a 5 y prynhawn.

Mae’r toiledau ar agor 24 awr y dydd.

Sut i gyrraedd yno

Lawrlwythwch y map lleoliad.

Mae Cwm Idwal 12 milltir i’r gogledd o Fetws-y-coed, ar yr A5.

Mae llwybr beicio 85 Sustrans yn mynd o Fangor i faes parcio Cwm Idwal.

Y cyfeirnod grid OS yw SH 649 604.

Cyfarwyddiadau

Y prif faes parcio ar gyfer Cwm Idwal yw maes parcio Llyn Ogwen, a reolir gan Barc Cenedlaethol Eryri. Trowch oddi ar yr A5 wrth yr arwydd ar gyfer yr hostel ieuenctid.

Codir tâl am barcio yn y maes parcio hwn.

Mae yna hefyd barcio anffurfiol i’w gael mewn cilfannau ar hyd yr A5, i’r de o’r maes parcio.

Trafnidiaeth Gyhoeddus

Y gorsafoedd trên agosaf yw Betws-y-coed a Bangor.

Mae’r bws S6 yn teithio ar hyd yr A470 rhwng Bangor a Betws-y-coed.

Am fanylion ynghylch trafnidiaeth gyhoeddus, ewch i www.cymraeg.traveline.cymru

Darganfod mwy

• Lawrlwytho’r ap PlacesToGo i gynllunio eich taith
• Edrychwch beth sydd ar y gweill
• Dysgwch sut i barchu, gwarchod a mwynhau cefn gwlad
• Helpwch i atal clefydau coed rhag lledaenu
• Trefnwch ddigwyddiad neu weithgaredd mewn coetir a reolir gan Cyfoeth Naturiol Cymru
• Cynlluniwch weithgaredd neu ymweliad addysgol
• I weld rhestr o fannau sydd wedi’u cau, edrychwch ar yr adran gwaharddiadau a chyfyngiadau

Manylion cyswllt

Ffôn: 0300 065 3000

Ebost: ymholiadau@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk