Trefnu archwiliad cronfa ddŵr

Os ydych yn berchen ar Gronfa Ddŵr Risg Uchel neu'n rheoli un, rhaid i chi drefnu i’w harchwilio ar unrhyw un o’r amseroedd canlynol:

• O fewn blwyddyn i'ch cronfa ddŵr gael ei dynodi gennym ni fel Cronfa Ddŵr Risg Uchel
• Pan fydd eich Peiriannydd Goruchwylio yn argymell archwiliad
• Cyn y dyddiad a argymhellwyd gan y Peiriannydd Archwilio diwethaf
• Dim hwyrach na deng mlynedd o'r archwiliad diwethaf
• O fewn chwe mis i unrhyw waith a allai effeithio ar ddiogelwch y gronfa ddŵr. Nid yw'r rheol hon yn berthnasol os cafodd y gwaith a wnaed ei oruchwylio gan Beiriannydd Archwilio neu os ydych yn newid cynhwysedd y gronfa ddŵr dan oruchwyliaeth Peiriannydd Adeiladu.

Penodi Peiriannydd Archwilio

Rhaid i chi ddefnyddio Peiriannydd Archwilio a benodir gan y llywodraeth i banel o beirianwyr cronfeydd dŵr sy'n arbenigo yn y math o gronfa ddŵr sydd gennych. Mae tri phanel i’w hystyried:

Gallwch ddefnyddio Peiriannydd Panel Pob Cronfa Ddŵr (ARPE) ar gyfer unrhyw fath o gronfa ddŵr. Gall ARPE hefyd weithredu fel canolwr os ydych yn anghytuno ag adroddiad archwilio – gweler ein harweiniad ar ddeall eich adroddiad archwilio.

Dewch o hyd i restr o holl beirianwyr paneli cronfeydd dŵr ar Gov.uk

Gallwch ddefnyddio Peiriannydd Panel Cronfeydd Dŵr Di-gronni ar gyfer cronfeydd dŵr nad ydynt yn rhwystro afon neu nant yn uniongyrchol, ond sy'n cael eu llenwi trwy bwmpio neu ddargyfeirio dŵr.

Dewch o hyd i restr o beirianwyr paneli cronfeydd dŵr nad ydynt yn cronni ar Gov.uk

Gallwch ddefnyddio Peiriannydd Panel Cronfeydd Gwasanaeth ar gyfer cronfeydd dŵr a wnaed o frics neu goncrit nad ydynt yn cronni dŵr, sydd fel arfer yn storio dŵr yfed, a’i gyflenwi.

Dewch o hyd i restr o beirianwyr paneli cronfeydd gwasanaeth ar Gov.uk

Os nad ydych yn gwybod pa fath o gronfa ddŵr sydd gennych, dylech siarad â'ch Peiriannydd Goruchwylio neu gysylltu â ni.

Caniatewch ddigon o amser i ddod o hyd i beiriannydd a'i benodi. Rydym yn eich cynghori i wneud eich ymholiadau cyntaf o leiaf 12 mis ymlaen llaw fel eich bod yn hyderus y bydd eich cronfa ddŵr yn cael ei harchwilio cyn y dyddiad dyledus.

Mae Peirianwyr Archwilio yn gweithio ar draws y DU a ledled y byd. Pan fyddwch yn chwilio am beiriannydd, efallai na fyddwch yn dod o hyd i un gerllaw ond maen nhw i gyd yn teithio'n rheolaidd a byddan nhw'n gallu rhoi cyngor i chi. Dylech fynd at sawl peiriannydd i ddeall unrhyw wahaniaethau yn nhelerau ac amodau eu penodiad.

Pan fyddwch wedi penodi Peiriannydd Archwilio, rhaid i chi roi gwybod i ni amdano o fewn 28 niwrnod. Rhaid i chi ddweud y canlynol wrthym:

• Enw a lleoliad y gronfa ddŵr i'w harchwilio
• Enw a chyfeiriad busnes y peiriannydd a benodwyd gennych
• Y panel peirianneg cronfeydd dŵr y cafodd ei benodi iddo
• Y dyddiad y gwnaethoch benodi'r peiriannydd
• Y dyddiad arfaethedig ar gyfer yr archwiliad
• Eich enw a'ch manylion cyswllt

Paratoi pecyn gwybodaeth cronfa ddŵr

Cyn archwiliad, bydd angen i'ch Peiriannydd Archwilio adolygu gwybodaeth am y gronfa ddŵr. Os bydd y Peiriannydd Archwilio yn gofyn am wybodaeth i helpu ei archwiliad, rhaid i chi ei darparu iddo.

Canllawiau pellach ar sut i baratoi pecyn gwybodaeth cyn-archwiliad.

Beth sy'n digwydd yn ystod archwiliad?

Bydd y Peiriannydd Archwilio yn archwilio'r gronfa ddŵr a'r dogfennau sy'n ymwneud â'i hadeiladu, ei haddasu a’i gweithredu a’r cofnodion cynnal a chadw a monitro ar ei chyfer. Bydd yn asesu gallu eich cronfa ddŵr i wrthsefyll straen a achosir gan wahanol lefelau o lifogydd ac yn cymharu hyn â'r boblogaeth a’r eiddo a allai fod mewn perygl i lawr yr afon.

Bydd y Peiriannydd Archwilio yn asesu cynhwysedd ac integredd unrhyw orlifannau neu orlifoedd eraill gan ddefnyddio'r holl wybodaeth sydd ar gael, gan gynnwys agweddau hydrolig, adeileddol a geodechnegol ac agweddau eraill a allai effeithio ar ddiogelwch y gronfa ddŵr.

Gall y Peiriannydd Archwilio argymell sut y dylech chi a'ch Peiriannydd Goruchwylio archwilio'r orlifan, a pha mor aml y dylech wneud hyn. Efallai y bydd hefyd yn eich cynghori i drefnu mynediad uniongyrchol i'r orlifan i'w harchwilio'n agos neu awgrymu dulliau eraill.

Rydym yn darparu canllawiau ar wahân ar gyfer Peirianwyr Archwilio.

I gael arweiniad manylach, rydym yn argymell y dogfennau canlynol:

• Canllaw dylunio gorlifan
• Canllaw archwilio gorlifan
• Canllaw mecanweithiau methiant gorlifan

Dewch o hyd i ganllawiau ar ddylunio Spillway, a mecanweithiau archwilio a methu ar GOV.UK

Gall y Peiriannydd Archwilio ofyn i chi ddangos eich bod yn defnyddio falfiau neu offer eraill a holi ynghylch amserlenni gweithredu a chynnal a chadw. Bydd am archwilio eich Ffurflen Gofnod Ragnodedig a dylai ofyn am gael gweld eich cynllun llifogydd ar gyfer delio ag argyfyngau a sut yr ydych yn profi hwn.

Os oes gan y Peiriannydd Archwilio unrhyw bryderon uniongyrchol, dylai ddweud wrthych ar y diwrnod.

Os yw eich cronfa ddŵr yn fwy cymhleth, efallai y bydd angen i'r Peiriannydd Archwilio ymweld fwy nag unwaith. Nid yw'r archwiliad wedi'i gwblhau hyd nes y bydd yr holl ymweliadau angenrheidiol wedi'u gwneud.

Ar ôl archwiliad

Pan fydd yr archwiliad wedi'i gwblhau, dylech drefnu cyfarfod ffurfiol â'r Peiriannydd Archwilio a'ch Peiriannydd Goruchwylio. Gall hyn fod wyneb yn wyneb, dros y ffôn neu ar-lein. Dylai'r cyfarfod fod yn brydlon, yn enwedig os nodwyd camau gweithredu ar unwaith, a dylid cynnal y cyfarfod o fewn mis i'r archwiliad ym mhob achos.

Yn y cyfarfod hwnnw, bydd y Peiriannydd Archwilio yn gwneud y canlynol:

• trafod y canfyddiadau cychwynnol, y camau brys, a'r mesurau rhagofalus y mae angen eu rhoi ar waith ar unwaith
• esbonio’r risgiau a berir gan eich cronfa ddŵr ac unrhyw argymhellion dros dro gyda dyddiadau dechrau a gorffen ar gyfer trafodaeth
• esbonio y dylai unrhyw waith sydd ei angen ddechrau ar unwaith ac mai’r dyddiad targed ar gyfer cwblhau yw’r sbardun ar gyfer camau gorfodi ac nad yw’n cynrychioli pa mor frys ydyw
• holi am gronfeydd dŵr eraill a allai fod gennych fel y gellir rheoli risgiau cyffredinol
• trafod unrhyw beth arall sy'n ymwneud â chwblhau'r archwiliad

Dylai'r Peiriannydd Archwilio wneud cofnod ysgrifenedig o'r cyfarfod a'i rannu gyda chi. Efallai y byddwch am wneud eich nodiadau eich hun.

Darllenwch ein harweiniad pellach i ddeall eich adroddiad archwilio cronfa ddŵr.

Troseddau

Os na fyddwch yn penodi Peiriannydd Archwilio ac yn cael adroddiad archwilio pan fo'n bryd, neu'n methu â darparu'r wybodaeth a'r cyfleusterau i ganiatáu i'r peiriannydd gwblhau ei archwiliad, gallech fod yn cyflawni troseddau.