Adroddiad Rheoleiddio Blynyddol 2019

Mae modd cymharu ein perfformiad rheoleiddiol ar gyfer 2019 â 2018. Dim ond ychydig o newid mewn canrannau a geir yn y dadansoddiad o'r digwyddiadau yn ôl cyfundrefn.

Digwyddiadau llygredd dŵr oedd y categori digwyddiadau unigol uchaf, gan gyfrif am 29% o'r holl ddigwyddiadau a gofnodwyd yn 2018 a 2019. Gwnaethom ymateb i fwy o ddigwyddiadau llygredd dŵr yn y categorïau uchel ac isel nag mewn unrhyw gategori unigol arall.

Daw'r data a ddefnyddiwyd yn yr adroddiad hwn o System Cofnodi Digwyddiadau Cymru (WIRS), y System Adrodd ar gyfer Asesu Cydymffurfiaeth (CARS), a'r System Hysbysu Gwybodaeth Gyfreithiol am Droseddau a Thramgwyddau (COLINS).

Ymatebion i ddigwyddiadau

Gwnaethom dderbyn 7,423 o adroddiadau am ddigwyddiadau yn 2019. Gwnaethom ddosbarthu'r rhain fel a ganlyn:

• 76.2% yn lefel isel
• 14.5% yn lefel uchel
• 9.3% yn ddyblygiadau, heb fod yn rhan o’n cylch gwaith, cwynion neu ddigwyddiadau

Ein cyfradd ymateb i ddigwyddiadau yn 2019 oedd 27%. Gwnaethom ymateb i 27% (1,525) o ddigwyddiadau lefel isel a 39% (424) o'r holl ddigwyddiadau lefel uchel.

Adroddiadau diffyg cydymffurfiaeth

Cafwyd 624 o adroddiadau diffyg cydymffurfiaeth ar safleoedd trwyddedig yn 2019. Ymdriniwyd â 264 neu 42% o'r holl achosion o ddiffyg cydymffurfio trwy lythyr rhybuddio.

• Adroddwyd fwyaf am ddiffyg cydymffurfiaeth mewn perthynas â gwaredu gwastraff ar safleoedd tirlenwi.
• Mewn gweithrediadau gwastraff, rheolaeth gyffredinol oedd prif achos diffyg cydymffurfiaeth.
• O ran gosodiadau, allyriadau oedd prif achos diffyg cydymffurfiaeth, wedi'u dilyn gan reolaeth gyffredinol.
• O ran ansawdd dŵr, allyriadau oedd prif achos diffyg cydymffurfiaeth, a seilwaith oedd y prif achos mewn perthynas â thynnu dŵr.
  
  

Achosion gorfodi

Crëwyd 655 o achosion gorfodi gennym ar ein system COLINS; cafwyd canlyniad cyfreithiol ar gyfer 455 o’r achosion hyn.

O'r 455 o gofnodion a gwblhawyd:

• roedd 245 o achosion (54%) ar gyfer achosion yn ymwneud â gwastraff
• roedd 83 o achosion (18%) ar gyfer achosion yn ymwneud â dŵr
• roedd 127 o achosion (28%) ar gyfer yr holl gyfundrefnau eraill, gan gynnwys coedwigaeth, pysgodfeydd, bywyd gwyllt a chefn gwlad

Rhybuddiadau ffurfiol

Gwnaethom gyflwyno rhybuddiadau ffurfiol ar gyfer 53 o gyhuddiadau ar wahân ar draws 39 o achosion. Yn yr achosion hyn, roedd 46 o dramgwyddwyr ac roedd 15 ohonynt yn gwmnïau a 31 yn unigolion.

Erlyniadau

Gwnaethom erlyn 98 o gyhuddiadau ar wahân dros 58 o achosion. Yn yr achosion hyn, roedd 59 o dramgwyddwyr ac roedd chwech ohonynt yn gwmnïau a 52 yn unigolion.

Gwnaethom erlyn 25 yn fwy o gyhuddiadau ar wahân yn 2019 nag yn 2018. Roedd swm y dirwyon llys a ddyfarnwyd, a'r costau y gwnaethom eu hadennill, bron 50% yn llai nag y gwnaethom eu derbyn yn 2018.

Ymgymeriadau gorfodi

Yn 2019, gwnaethom dderbyn tri ymgymeriad gorfodi a chyflwyno pedwar hysbysiad Rheoliad 36 o dan Reoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2010.

Astudiaeth achos llygredd dŵr

Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2016, Rheoliad 38(1)(a): mynd yn groes i Reoliad 12(1) (COLINS 8275)

Ar 3 Hydref 2017, adroddwyd am ddigwyddiad llygredd i CNC, sef bod y dŵr yn Nant Wepre ym Mharc Wepre yn afliwiedig – yn lliw siocled brown â gwaddod. Aeth ein swyddogion i'r digwyddiad a gweld bod y llygredd yn y nant yn weladwy am oddeutu 5 km. Gwnaeth ein swyddogion olrhain tarddiad y llygredd yn ôl i chwarel yn Alltami sydd â man gollwng trwyddedig i Nant Alltami.

Er nad oedd unrhyw ollwng yn digwydd pan wnaeth ein swyddogion gyrraedd y man gollwng, gwelsant fod dŵr afliwiedig yn y siambr a allai gael ei olrhain drwy dyllau archwilio dŵr wyneb i Nant Alltami, sy'n llifo i mewn i Nant Wepre.

Ar 7 Tachwedd 2017, adroddwyd am ddigwyddiad llygredd tebyg arall i CNC, sef bod y dŵr yn Nant Wepre ym Mharc Wepre yn afliwiedig – yn lliw siocled brown â gwaddod. Unwaith eto, aeth swyddogion i'r digwyddiad ac olrhain y llygredd yn ôl i'r man gollwng o'r chwarel.

Gwnaethom samplu'r dŵr yr effeithiwyd arno yn ystod y ddau ddigwyddiad. Roedd y dŵr o’r digwyddiad cyntaf, ym mis Hydref 2017, yn cynnwys gronynnau solet a oedd bron 600 gwaith dros y terfyn diogel ac roedd y dŵr o’r ail ddigwyddiad ym mis Tachwedd 2017 17 gwaith dros y terfyn cyfreithiol.

Ar y ddau achlysur, roedd dŵr brwnt hefyd yn y ffos ddraenio sy'n rhedeg ar hyd ffens derfyn y chwarel. Daeth ein hymchwiliad o hyd i'r ffaith nad oedd gan weithredwr y chwarel ddulliau atal llygredd digonol ar waith, a oedd yn achosi i'r lan islaw pibell ollwng i gael ei gorchuddio gan ddeunydd coch tebyg i glai a pheri i'r dŵr yn y ddwy nant droi'n lliw siocled brown.

Cofrestrwyd y ddau ddigwyddiad hyn yn rhai lefel uchel gan CNC oherwydd y tebygolrwydd y byddent yn achosi niwed sylweddol neu farwolaeth i fywyd dyfrol. Gwyddys bod llygredd fel hyn yn claddu wyau pysgod yng ngwely'r nant, yn atal ffotosynthesis, ac yn niweidio tagellau pysgod, gan beri iddynt farw.

Ym mis Hydref 2019, yn Llys yr Wyddgrug, gwnaeth perchnogion y chwarel yn Alltami bledio'n euog i bedwar cyhuddiad o dorri eu trwydded amgylcheddol, yn dilyn dau ddigwyddiad llygredd yn 2017 a gafodd effaith ar 5 km o Nant Alltami a Nant Wepre. Gwnaethant dderbyn dirwy o £8,000 am bob trosedd yn ymwneud â’u trwydded, sef cyfanswm o £32,000, yn ogystal â chael gorchymyn i dalu £6,653.86 mewn costau perthynol.

Trwyddedau rhywogaethau

Mae'r tîm Trwyddedu Rhywogaethau yn penderfynu ar geisiadau ar gyfer amrediad eang o weithgareddau a rhywogaethau o dan bedair deddf ac un casgliad statudol o reoliadau.

Trwyddedau a roddwyd

Deddf neu reoliadau	Nifer y trwyddedau a roddwyd
Rheoliadau Cadwraeth Cynefinoedd a Rhywogaethau 2017	366
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981	921
Deddf Gwarchod Moch Daear 1992	16
Deddf Ceirw 1991	1
Deddf Cadwraeth Morloi 1970	0

Gwrthodiadau, tyniadau a throseddau

• Diwygiwyd 171 o drwyddedau
• Gwrthodwyd 26 o drwyddedau
• Tynnwyd 85 o geisiadau yn ôl
• Adroddwyd 13 o droseddau i'r heddlu
  
  

Trwyddedau coedwigaeth

Mae'r tîm Trwyddedu Coedwigaeth yn ymdrin â thrwyddedau ar gyfer cwympo coed a gweithgareddau plannu (cwsmeriaid allanol). Rydym hefyd yn cymeradwyo Cynlluniau Adnoddau Coedwigoedd ac yn gweinyddu'r ceisiadau ar gyfer hawliau tramwy cefn gwlad (cwsmeriaid mewnol).

Deddf neu reoliadau	Nifer y trwyddedau a roddwyd	Trwyddedau a wrthodwyd	Trwyddedau a dynnwyd
Deddf Coedwigaeth 1967	566	8	80
Rheoliadau Asesu Effeithiau Amgylcheddol (Coedwigaeth) (Cymru a Lloegr) 1999	39	3	1

Cyfleusterau gwastraff a drwyddedir

Roedd 792 o gyfleusterau gwastraff gweithredol a drwyddedir yng Nghymru yn 2019.

Safleoedd a reoleiddir ym maes diwydiant

Nifer y safleoedd ym mhob band cydymffurfiaeth ar gyfer gosodiadau diwydiannol, gosodiadau gwastraff a ffermydd dwys:

Band	Diwydiant – cyfanswm y trwyddedau gweithredol	Gwastraff (gosodiadau) – cyfanswm y trwyddedau gweithredol	Ffermio dwys – cyfanswm y trwyddedau gweithredol
A	101	84	86
B	29	13	18
C	15	4	4
D	6	2	0
E	2	5	0
F	2	2	0
Cyfansymiau	155	110	108

Cyfrifoldeb cynhyrchwyr – monitro a chydymffurfiaeth

Yn 2019, rydym wedi canolbwyntio ar archwilio ailbroseswyr ac allforwyr, gan roi sylw penodol i allforion plastig.

Math	Nifer	Archwiliadau a gynlluniwyd	Archwiliadau a gwblhawyd
Cynhyrchwyr	Tua 400	2	2
Ailbroseswyr ac allforwyr deunydd pacio	26	5	5
Ailbroseswyr ac allforwyr cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff	22	0	0
Ailbroseswyr ac allforwyr batris	2	0	0
Cyfanswm	Tua 450	7	7

Rheoleiddio ym maes amaethyddiaeth

Achosion o dorri trwydded dofednod a ganfuwyd mewn archwiliadau o dan y Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol	7
Ymweliadau fferm trawsreoleiddiol – gan arwain at gyngor ac arweiniad i fodloni gofynion rheoleiddiol	58
Archwiliadau trwydded gwaredu dip defaid o dan y Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol	33
Archwiliadau Parthau Perygl Nitradau	4
Archwiliadau/ymweliadau a ysgogwyd gan y Rheoliadau Adnoddau dŵr (Rheoli Llygredd) (Silwair a Slyri) (Cymru)	113
Hysbysiadau o dan y Rheoliadau Slwtsh (Defnydd Amaethyddol) a aseswyd	126
Archwiliadau trawsreoleiddiol	2
Defnyddiau a aseswyd am fudd amaethyddol a risg amgylcheddol	119

Sancsiynau sifil

O ganlyniad i achosion o gyflawni troseddau amgylcheddol perthnasol, yn ystod 2019 gwnaethom dderbyn pedwar ymgymeriad gorfodi, un gosb ariannol amrywiadwy a hysbysiad adennill cost gorfodaeth, a dwy gosb ariannol benodedig.

Ymgymeriadau gorfodi

Math o droseddwr	Trosedd	Dyddiad derbyn	Swm y costau i CNC	Rhodd i elusen	Derbynnydd
Unigolyn	Adran 25: Deddf Adnoddau Dŵr 1991	06/03/2019	£3,725.85	£2,560	Ymddiriedolaeth Dyfrdwy Cymru
Unigolyn	Adran 4: Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	02/06/2018	£1,129.25	£4,000	Sefydliad Gwy ac Wysg
Cwmni	Adran 4: Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	24/01/2019	£20,133.20	£20,000	Ymddiriedolaeth Afonydd Gorllewin Cymru
Unigolyn	Adran 4: Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	15/06/20	£2,315.75	£5,000	Ymddiriedolaeth Afonydd Gorllewin Cymru

Astudiaeth achos sancsiynau sifil: ymgymeriad gorfodi

Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2016, Rheoliad 38(1)(a) a 38: ansawdd dŵr

Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975,  Adran 4(1)

Yn ystod digwyddiad llygredd afon sylweddol yng Nghanolbarth Cymru yn 2016, effeithiwyd ar hyd pum milltir o afon Teifi pan ollyngodd oddeutu 44,000 galwyn o lygrydd o waith treulio anaerobig, gan ladd oddeutu 18,000 o bysgod.

Yn ogystal ag ymchwilio i'r digwyddiad a goruchwylio'r gwaith glanhau, gwnaeth CNC hefyd ymchwilio i rolau'r holl gwmnïau a oedd yn rhan o'r digwyddiad.

Diddymwyd yr is-gontractiwr a oedd yn bennaf yn gyfrifol am y digwyddiad, Hallmark Power Ltd, ac felly nid oedd modd cychwyn erlyniad yn ei erbyn. Hefyd, nid yw ComBigaS UK, sef y prif gontractiwr, yn bodoli bellach ac felly nid oedd modd cymryd camau gweithredu yn ei erbyn chwaith.

Roedd perchennog y safle, Pencefn Feeds Ltd, wedi codi pryderon gyda'i is-gontractwyr am safon eu gwaith, ond ni weithredwyd ar hyn. Byddai hyn wedi bod yn ffactor lliniarol iawn o safbwynt y cwmni petai'r mater wedi mynd gerbron y llys, felly daeth CNC i'r casgliad mai derbyn ymgymeriad gorfodi oedd yr opsiwn gorau yn yr achos hwn.

Roedd y taliadau a gynigiwyd gan Pencefn Feeds Ltd yn yr ymgymeriad gorfodi yn gyson â dirwy llys ac mae hyn hefyd yn golygu bod yr arian a dalwyd gan y cwmni o fudd uniongyrchol i'r amgylchedd lleol.

Dan delerau'r ymgymeriad gorfodi, derbyniodd Ymddiriedolaeth Afonydd Gorllewin Cymru £15,000 i adfer cynefin pysgod yn yr ardal. Talwyd £5,000 i Sefydliad y Gynghrair Cefn Gwlad i ariannu gweithgareddau addysgol am bysgod a'r amgylchedd lleol i blant yn ardal Tregaron, ac mae £20,000 yn cael ei dalu i adennill yr holl gostau ymchwilio a chyfreithiol sy'n ymwneud â'r achos.

Gweithdrefn Cyfiawnder Sengl (pysgodfeydd)

Troseddau gwialen a lein	2019
Nifer yr erlyniadau	37
Cyfanswm y dirwyon	£3,929
Cyfartaledd y dirwyon	£106
Cyfanswm y costau a ddyfarnwyd	£3,215
Cyfartaledd y costau	£87
Digollediad	£546
Rhyddhad amodol o chwe mis	3

Mynd yn groes i reoliadau

Achosion o fynd yn groes i reoliadau	2019
Is-ddeddf – Is-ddeddfau Pysgota â Gwialen Asiantaeth yr Amgylchedd (Rhanbarth Cymru)	1
Is-ddeddf – Is-ddeddf Pysgod Cregyn Afon Dyfrdwy	1
Deddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967	8
Gorchymyn Pysgodfa Gocos Aber Afon Dyfrdwy 2008	3
Deddf Rheoli Llygredd (Diwygio) 1989	3
Rheoliadau Rheoli Llygredd (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) 1991	2
Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd) (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) (Cymru) 2010	9
Deddf yr Amgylchedd 1995	2
Rheoliadau Asesu Effeithiau Amgylcheddol (Coedwigaeth) (Cymru a Lloegr) 1999	2
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2010	29
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2016	258
Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990	77
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) (Diwygio) 2014	1
Deddf Coedwigaeth 1967	11
Deddf Cronfeydd Dŵr 1975	1
Heb eu nodi	118
Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	79
Rheoliadau Cludo Gwastraff ar Draws Ffiniau 2007	3
Mesur Gwastraff (Cymru) 2010	2
Deddf Gwastraff a Masnachu Allyriadau 2003	1
Deddf Adnoddau Dŵr 1991	12
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981	32
Cyfanswm	655

Canlyniadau gorfodi

Mae'r wybodaeth isod yn dangos ein canlyniadau gorfodi o 1 Ionawr 2019 hyd at 31 Rhagfyr 2019. Bydd rhai achosion wedi dechrau cyn 2019 ond cawsant eu cwblhau o fewn y flwyddyn. Bydd achosion a ddechreuwyd yn ystod 2019 hefyd sydd naill ai yn destun ymchwiliad o hyd neu yn system y llysoedd, a chaiff y rhain eu cofnodi yn ein hadroddiad ar gyfer 2020.

Cyngor ac arweiniad

Deddf neu reoliadau	Achosion
Deddf Rheoli Llygredd (Diwygio) 1989	1
Rheoliadau Rheoli Llygredd (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) 1991	1
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2010	2
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2016	49
Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990	16
Deddf Coedwigaeth 1967	3
Ni wnaed unrhyw gofnod	5
Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	2
Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd) (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) (Cymru) 2010	2
Deddf Adnoddau Dŵr 1991	3
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981	7
Cyfanswm	91

Rhybuddion

Deddf neu reoliad	Achosion
Is-ddeddf – Is-ddeddf Pysgod Cregyn Afon Dyfrdwy	1
Rheoliadau Rheoli Llygredd (Silwair, Slyri, Tanwydd Olew Amaethyddol) 1991	1
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2010	14
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2016	118
Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990	26
Deddf Coedwigaeth 1967	5
Ni wnaed unrhyw gofnod	10
Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	13
Deddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967	4
Gorchymyn Pysgodfa Gocos Aber Afon Dyfrdwy 2008	1
Rheoliadau Cludo Gwastraff ar Draws Ffiniau 2007	2
Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd) (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) (Cymru) 2010	1
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981	15
Cyfanswm	211

Rhybuddiadau

Deddf neu reoliad	Achosion
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2010	3
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2016	27
Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990	9
Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	14
Cyfanswm	53

Hysbysiadau cosb benodedig

Deddf neu reoliad	Achosion
Deddf Adnoddau Dŵr 1991	4

Erlyniadau

Deddf neu reoliad	Achosion
Is-ddeddf – 13(4)(1)	1
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2010	7
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2016	31
Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990	12
Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	42
Deddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967	1
Deddf Dwyn 1968	1
Rheoliadau Adnoddau Dŵr (Rheoli Llygredd) (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) (Cymru) 2010	0
Cyfanswm	96

Erlyniadau newydd 2019

Canlyniadau (cyfanswm 98)

• Euog: 59
• Ar fynd: 2
• Ni chynigiwyd tystiolaeth: 17
• Wedi'u profi mewn absenoldeb: 16
• Dieuog: 4

Dirwyon (cyfanswm £125,133)

• Euog: £122,998
• Wedi'u profi mewn absenoldeb: £2,135

Costau a ddyfarnwyd (cyfanswm £67,686.60)

• Euog: £66,326.60
• Wedi'u profi mewn absenoldeb: £1,360

Gorchmynion a orfodwyd gan y llys yn ategol i'r erlyniad

Mae’r Cod ar gyfer Erlynwyr y Goron yn ei gwneud yn ofynnol i ni wneud cais am orchmynion digolledu ac ategol, fel gorchmynion ymddygiad gwrthgymdeithasol a gorchmynion atafaelu, ym mhob achos priodol. Isod, ceir rhestr o'r gorchmynion ategol y gall llys eu rhoi o ganlyniad i euogfarn:

Anghymhwyso cyfarwyddwyr

Nid yw'r llys wedi rhoi unrhyw orchmynion

Atafaelu asedau – Deddf Enillion Troseddau 2002

Gweler isod

Gorchmynion ymddygiad gwrthgymdeithasol

Nid yw'r llys wedi rhoi unrhyw orchmynion

Fforffedu cyfarpar a ddefnyddiwyd i gyflawni'r drosedd

Nid yw'r llys wedi rhoi unrhyw orchmynion

Anghymhwyso rhag gyrru

Dim

Digollediad arall ar wahân i achosion o dan y Ddeddf Enillion Troseddau

Dim

Atafaelu cerbydau

Dim

Adfer – o dan y Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol

Dim

Fodd bynnag, gwnaed dau orchymyn Rheoliad 44.

Gwaith di-dâl

Un

Gorchmynion cymunedol

Un

Cyrffyw

Un

Gorchymyn adfer o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1982

Dim

Enillion troseddau (Cynllun Cymell Adennill Asedau – ARIS)

Am y flwyddyn dreth 2018-19, ni wn