Adroddiad Rheoleiddio Blynyddol 2018

Dull rheoliadol Cyfoeth Naturiol Cymru

Rydym wedi amlinellu ein dull rheoliadol fel cyfres o egwyddorion rheoliadol sy'n llywio'r ffordd rydym yn gweithio. Gan ddilyn ein hwyth egwyddor, byddwn yn cyflawni ein rôl fel rheoleiddiwr a hefyd cydymffurfio â chod y rheoleiddwyr ac egwyddorion rheoleiddio da.

Mae ein rôl reoliadol wedi'i sefydlu drwy gymysgedd o Gyfarwyddebau Ewropeaidd a deddfwriaeth a pholisi'r DU sy'n pennu'r mathau o weithgareddau rydym yn eu rheoleiddio, ac sy'n ei gwneud yn ofynnol i ni gyflawni dyletswyddau penodol fel rhoi trwyddedau, gwirio cydymffurfiaeth a chyflawni gwaith monitro.

Yn unol ag egwyddorion Rheoli Adnoddau Naturiol yn Gynaliadwy, rydym yn mabwysiadu diffiniad eang o reoleiddio sy'n cwmpasu llawer o fathau o ymyriadau, gan gynnwys rheoleiddio ffurfiol a rheoleiddio anffurfiol, e.e. mentrau gwirfoddol a mecanweithiau sy'n seiliedig ar yr economi a'r farchnad, a dulliau sy'n seiliedig ar wybodaeth a chyfathrebu.
 
Mae Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 yn ei gwneud yn ofynnol i ni weithio mewn ffordd sy'n deall ac yn gwerthfawrogi'r amgylchedd naturiol yn well, sy'n fwy cydgysylltiedig ac sy'n fwy rhagweithiol. Mae angen i ni barhau â'n cyfrifoldebau rheoliadol, sy'n bellgyrhaeddol a chymhleth, wrth gydbwyso blaenoriaethau newydd ac annog dulliau newydd neu arloesol.

Rydym yn helpu i lywio a chyflenwi dulliau rheoliadol o weithio neu ymyriadau ledled Cymru, er mwyn hyrwyddo ymddygiad cyfrifol a, lle bo angen, mynd i'r afael â gweithgarwch anghyfreithlon. Mae rheoleiddio'n ymwneud â'r gyfraith, ond mae hefyd yn cynnwys mathau ehangach o lawer o ymyrryd, gan gynnwys offerynnau economaidd a gwirfoddol, neu rannu cyngor ac arweiniad.

Drwy gyhoeddi'r adroddiad blynyddol hwn, rydym yn bodloni ein gofynion o dan god y rheoleiddwyr a'n hegwyddorion rheoliadol ein hunain.

Rhywogaethau

Mae'r tîm Trwyddedu Rhywogaethau yn penderfynu ar geisiadau ar gyfer amrediad eang o weithgareddau a rhywogaethau o dan bum deddf a rheoliad.

Deddfau/rheoliadau	Nifer y trwyddedau a roddwyd
Rheoliadau Cadwraeth Cynefinoedd a Rhywogaethau 2017	429
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981	853
Deddf Gwarchod Moch Daear 1992	16
Deddf Ceirw 1991	0
Deddf Cadwraeth Morloi 1970	0

 

• Addasiadau i drwyddedau: 390
• Ceisiadau wedi'u gwrthod yn ystod y cam ymgeisio: 208
• Trwyddedau wedi'u gwrthod: 6
• Ceisiadau wedi'u tynnu: 17
• Nifer y troseddau a adroddwyd i'r heddlu: 15

Coedwigaeth

Mae'r tîm Trwyddedu Coedwigaeth yn ymdrin â thrwyddedau ar gyfer cwympo coed a gweithgareddau plannu (cwsmeriaid allanol). Rydym hefyd yn cymeradwyo Cynlluniau Adnoddau Coedwigoedd ac yn gweinyddu'r ceisiadau ar gyfer hawliau tramwy cefn gwlad (cwsmeriaid mewnol).

Deddfau/rheoliadau	Nifer y trwyddedau a roddwyd	Trwyddedau a wrthodwyd	Trwyddedau a dynnwyd
Deddf Coedwigaeth 1967	466	0	4
Rheoliadau Asesu Effeithiau Amgylcheddol (Coedwigaeth) (Cymru a Lloegr) 1999	97	0	0

Cyfleusterau gwastraff a drwyddedir yng Nghymru

Ceir 792 o gyfleusterau gwastraff a drwyddedir yng Nghymru. O'r rhain, roedd 628 yn weithredol yn 2018. Gallai'r rheiny sydd wedi'u dosbarthu'n rhai anweithredol fod yn gyfleusterau lle nad yw gweithgareddau gwastraff gweithredol wedi dechrau eto, neu lle mae'r cyfleuster wedi cau. O'r cyfleusterau gweithredol, mae gan 558 ohonynt drwydded gweithrediadau gwastraff ac mae gan 70 ohonynt drwydded gosodiad gwastraff.

Sector/is-sector	Cyfanswm y trwyddedau gweithredol
	2018	2017	2016
Gwastraff nad yw'n beryglus (storio a thrin)	269	263	249
Metelau eilaidd	127	120	118
Tirlenwi (gan gynnwys dyddodi gwastraff at ddibenion adfer)	42	58	41
Trin gwastraff peryglus (storio a thrin)	70	68	64
Gwastraff anadweithiol (storio a thrin)	49	40	35
Defnyddio biowastraff	35	35	30
Trin biowastraff	36	34	33
Cyfansymiau	269	618	570

Perfformiad gweithredwyr gwastraff

Wedi'i fynegi fel cyfran o gyfanswm y safleoedd gweithredol, mae'r rheiny sy'n perfformio'n wael yn gymharol isel, sef 5% o safleoedd gweithredol.

Mae nifer y safleoedd sydd ym Mand E, C ac A yn 2018 wedi cynyddu ers 2017. Mae hyn wedi cyd-ddigwydd â gostyngiad yn y safleoedd sydd ym Mand D a B, ac mae nifer y safleoedd sydd ym Mand F wedi aros yr un peth.

Gwnaeth y perfformiad cyffredinol o fewn y sector gwastraff yng Nghymru wella rhwng 2011 a 2014, llithrodd yn ôl yn 2015, dechreuodd wella eto yn 2016 a 2017, ac wedyn dirywiodd eto yn 2018. 

Cydymffurfiaeth a gorfodi mewn achosion o berfformiad gwael

Mae'n rhaid i bob safle ym Mand D, E ac F fod â chynllun cydymffurfiaeth yn ei le sy'n cynnwys manylion am y camau gweithredu â therfyn amser y cytunwyd arnynt â'r rheoleiddiwr er mwyn sicrhau bod safleoedd yn gweithio tuag at wella'u perfformiad. Yng Nghymru, roedd gan bob safle ym Mand D, E ac F a nodwyd yn 2018 gynllun gweithredu ar waith.

Mae'r rhan fwyaf o safleoedd Band D, E ac F wedi bod yn destun cam gorfodi, neu ymateb adferol, fel hysbysiad gorfodi neu wahardd. Ceir crynodeb o'r ymatebion fel a ganlyn:

• 3 chynllun gwella yn eu lle
• 1 drwydded wedi'i dirymu
• 1 drwydded wedi'i throsglwyddo i weithredwr newydd a'r safle wedi'i glirio o wastraff
• 1 gweithredwr wedi rhoi'r gorau i weithredu ac mae'r safle wrthi'n cael ei glirio gan y landlord
• 2 hysbysiad gorfodi wedi'u cyflwyno
• 3 erlyniad
• 1 drwydded dirlenwi wedi'i hatal
• 1 rhybuddiad ffurfiol
• 3 hysbysiad atal
• 16 hysbysiad cydymffurfiaeth
• 1 cwmni wrthi'n cael ei ddiddymu
• 4 cynllun cydymffurfiaeth

Cynnydd ar safleoedd â risg uchel o dân

Mae tanau ar safleoedd lle rheolir gwastraff yn parhau i beri risg i'r amgylchedd ac i gymunedau Cymru. Dros y blynyddoedd diweddar, yn anffodus, cafwyd sawl tân ar raddfa fawr a ofynnodd am adnoddau sylweddol gan dimau gweithredol a'r Gwasanaeth Tân ac Achub er mwyn ymdrin â nhw.

I geisio lleihau'r tebygolrwydd y gallai'r tanau hyn digwydd, a cheisio lleihau eu heffaith bosibl os ydynt yn digwydd, rydym wedi diweddaru canllawiau ein Cynllun Atal a Lliniaru Tân, cwblhau rhaglen i amrywio trwyddedau ar y rhestr o safleoedd â risg uchel o dân, ac wedi diweddaru'r holl gyfresi o reolau trwyddedau safonol fel eu bod yn cynnwys amod Cynllun Atal a Lliniaru Tân.

Ar hyn o bryd, mae 86 o'r 126 o safleoedd a drwyddedir y mae'n ofynnol iddynt gael Cynllun Atal a Lliniaru Tân wedi sicrhau bod un ar waith ganddynt. Rydym wrthi'n gweithio gyda gweddill y gweithredwyr er mwyn sicrhau cydymffurfiaeth lawn.

Monitro a chydymffurfio cyfrifoldebau cynhyrchwyr

Yn 2018, rydym wedi canolbwyntio ar archwilio ailbroseswyr ac allforwyr, gan roi sylw i allforion plastig.

	Rhif	Archwiliadau a gynlluniwyd	Archwiliadau a gwblhawyd
Cynhyrchwyr	Oddeutu 400	10	10
Ailbroseswyr ac allforwyr
Deunydd pacio	25	25	25
Cyfarpar trydanol ac electronig sy'n wastraff	20	11	11
Batris	2	2	2
Cyfanswm		48	48

Astudiaethau achos

1. Rydym wedi sefydlu a datblygu cydberthnasau cadarnhaol iawn â'n partneriaid rheoliadol, gan gynnwys yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch, y Gwasanaethau Tân ac Achub, a Chyllid a Thollau Ei Mawrhydi (CThEM). Mae hyn wedi arwain at sawl llwyddiant ar nifer o'n safleoedd a drwyddedir. Roedd ein gwaith yn allweddol wrth sicrhau y gallai CThEM ddwyn euogfarn yn erbyn gweithredwr gwastraff am efadu trethi ar raddfa fawr. Mae sawl gweithredwr wedi gorfod rhoi gwelliannau sylweddol ar waith o ganlyniad i ddull ar y cyd â'r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch, ac roedd ein gwaith mewn partneriaeth â'r Gwasanaethau Tân ac Achub yn sylfaenol i'n llwyddiant wrth gau safle ailgylchu pren â risg uchel.
   
   
2. Yn ystod 2018, cafodd sawl safle ei glirio o symiau sylweddol o wastraff a oedd wedi'i storio'n anghyfreithlon. Roedd swm sylweddol o wastraff gweddilliol mewn byrnau wedi'i adael ar un safle ar ôl i weithredwr gael ei ddiddymu. Gwnaethom weithio'n agos gyda'r diddymwr, gan sicrhau bod y safle wedi'i glirio'n llwyr fel y gallai ddod yn gynhyrchiol unwaith eto.
   
   
3. Gwnaeth cwmni sgipiau roi'r gorau i fasnachu ar ôl iddo dderbyn hysbysiad atal am fethu â thalu ffioedd cynhaliaeth ei drwydded. Gwnaethom weithio â gweithredwr newydd y trosglwyddwyd y drwydded iddo, a'r landlord, a gwnaethant glirio'r gwastraff o'r safle yn llwyr.
   
   
4. Gadawodd gweithredwr ei safle'n segur ar ôl i Cyfoeth Naturiol Cymru amrywio'i drwydded, gan ychwanegu'r amod Cynllun Atal a Lliniaru Tân ati. Apeliodd y gweithredwr yn erbyn yr amrywiad i gychwyn, ond tynnodd yr apêl yn ôl yn ddiweddarach. Yn fuan wedi hynny, gadawodd y gweithredwr y safle gan adael 14,000 o dunelli o wastraff ar ei ôl. Gwnaethom weithio'n agos gyda'r landlord a gweithredwr gwastraff newydd i glirio'r safle ac rydym wedi cymryd camau gorfodi yn erbyn y gweithredwr gwreiddiol.

Diwydiant, sylweddau ymbelydrol a ffermio dwys

Mae'r tabl isod yn dangos nifer y safleoedd sydd ym mhob band cydymffurfiaeth ar gyfer gosodiadau diwydiannol, trwyddedau sylweddau ymbelydrol a ffermydd dwys. Bu cynnydd cyffredinol pellach yn nifer y safleoedd yn 2018. Mae'r rhan fwyaf o'r safleoedd newydd yn ffermydd dofednod dwys.

Math o safle	A	B	C	D	E	F	Cyfanswm
Diwydiant	88	35	19	6	7	0	155
Rheoleiddio sylweddau ymbelydrol	127	8	0	0	0	0	135
Ffermio dwys	75	19	9	0	1	0	104
Cyfanswm	287	63	28	6	8	0	394

Rydym yn rheoleiddio 155 o safleoedd diwydiannol a 104 o ffermydd dwys pellach o dan Atodlen 1, Rhan A(1) o'r Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol. Rydym hefyd yn rheoleiddio 94 o safleoedd sy'n cadw ffynonellau ymbelydrol nad ydynt yn rhai niwclear, ac rydym yn awdurdod cymwys ar y cyd â'r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch ar gyfer 54 o safleoedd a gwmpesir gan y Rheoliadau Rheoli Peryglon Damweiniau Mawr (COMAH).

Mae 135 o drwyddedau ar gyfer sylweddau ymbelydrol nad ydynt yn niwclear ar 94 o safleoedd ledled Cymru.

Yn ystod 2018, cynyddodd nifer y ffermydd dwys a drwyddedir i 104, ac roedd pob un ond un ohonynt yn unedau dofednod dwys. Roedd 77 o ffermydd dwys yn 2015, felly mae hwn yn sector sydd wedi ehangu'n gyflym iawn dros y blynyddoedd diweddar.

Mae 143 o safleoedd sy'n meddu ar drwyddedau amgylcheddol ar gyfer gweithgareddau diwydiannol o dan Atodlen 1, Rhan A(1), ac eithrio gweithgareddau ffermio dwys, trin gwastraff a thirlenwi. Mae 12 trwydded bellach ym meddiant gweithredwyr gweithrediadau sy’n uniongyrchol gysylltiedig ar gyfer gosodiadau sy'n meddu ar drwyddedau Atodlen 1.

Cydymffurfiaeth gosodiadau gwastraff

Mae 49 o osodiadau trin gwastraff a 25 o safleoedd tirlenwi sy'n cael eu rheoleiddio gan dimau rheoleiddio diwydiant. Cynyddodd nifer y safleoedd a oedd yn perfformio'n wael o bedwar i chwech yn ystod 2018, gan gynnwys y safle unigol sydd ym Mand F.

Astudiaethau achos

1. Profodd lladd-dy ieir anawsterau parhaus wrth geisio dod o hyd i ffynhonnell halogi ei ddraeniau dŵr wyneb. Mae'r problemau wedi'u datrys bellach, ac mae'r system rheoli amgylcheddol wedi'i gwella'n sylweddol yn dilyn archwiliad yn ystod haf 2018. Derbyniodd y cwmni rybuddiad ffurfiol yn hwyr yn 2018 am fethu â chydymffurfio â hysbysiad gorfodi. 
   
   
2. Yn ystod archwiliad ar safle prosesu llaeth, gwnaethom nodi y dylai'r gweithgarwch nwy naturiol hylifol a oedd yn digwydd ar y safle fod wedi'i gynnwys yn y drwydded. Nodwyd nifer o ddiffygion difrifol hefyd yn system rheoli amgylcheddol y safle. Ers hynny, mae'r gweithredwr wedi gwneud cais am amrywiad i'w drwydded ar gyfer y gweithgarwch nwy naturiol hylifol, ac rydym wedi gwneud hynny iddo.
   
   
3. Nododd archwiliad o safle gweithgynhyrchwr hancesi papur ddiffygion difrifol yn nhrefniadau storio hylifau peryglus. Cymerodd y gweithredwr gamau gweithredu uniongyrchol i fynd i'r afael â'r problemau ac i sicrhau ei fod yn cydymffurfio eto.
   
   
4. Roedd achos o fethu â chydymffurfio mewn lladd-dy'n cynnwys gollwng nwy wedi'i fflworeiddio o'r system oeri a gollwng olew i'r dŵr wyneb. Cynghorwyd y gweithredwr i wella'i system reoli.
   
   
5. Profwyd problemau sŵn parhaus o'r lladd-dy hwn dros sawl blwyddyn y bu iddynt anodd i'w nodi a'u datrys. Cafodd gwelliannau eu gwneud yn ystod 2018, gan gynnwys gosod cladin ac ail-leoli cyfarpar sefydlog. Gwnaeth gwaith monitro sŵn pellach gadarnhau bod y mesurau hyn wedi bod yn effeithiol, ac mae'r safle bellach yn cydymffurfio.

Rheoleiddio ym maes amaethyddiaeth

Archwiliadau fferm

Deddfau/rheoliadau	Archwiliadau	Achosion o dorri amodau / diffyg cydymffurfiaeth
Archwiliadau dip defaid o dan y Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol	93	11
Parthau Perygl Nitradau	40	6
Rheoli llygredd, silwair, slyri ac olew tanwydd amaethyddol	27	22
Ymweliadau â ffermydd / gwaith dilynol ar ôl digwyddiad llygredd o dan y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr	28
Archwiliadau traws-gydymffurfiaeth	21	5

Asesiadau ffermydd

Deddfau/rheoliadau	Ceisiadau/ asesiadau
Achosion o ddefnyddio trwydded ar gyfer gweithfeydd symudol o dan y Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol	120
Asesiadau risg o dan y Rheoliadau Slwtsh (Defnydd Amaethyddol)	150
Prosiect Llaeth (Rheoliadau Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol)	43

Gorfodi

Sancsiynau sifil

Yng Nghymru, daeth Gorchymyn Sancsiynau Sifil Amgylcheddol (Cymru) 2010 a Rheoliadau Sancsiynau Sifil Amgylcheddol (Diwygiadau Amrywiol) (Cymru) 2010 i rym ar 15 Gorffennaf 2010.

Mae'r gorchymyn yn ei gwneud yn bosibl i Cyfoeth Naturiol Cymru fel rheoleiddiwr orfodi sancsiynau sifil mewn perthynas â throseddau a bennir yn Atodlen 5 y gorchymyn. Mae'n amlinellu'r weithdrefn sy'n gysylltiedig â'r sancsiynau megis y darpariaethau ar gyfer diffyg cydymffurfio, costau gweinyddol, apeliadau, a gofyniad i ddarparu arweiniad.

Mae'r rheoliadau'n diwygio nifer o offerynnau statudol eraill mewn modd sy'n ei gwneud yn bosibl i'r rheoleiddiwr roi sancsiynau sifil penodedig mewn perthynas ag achosion o dorri'r rheoliadau hynny. Ni fwriedir bod sancsiynau sifil yn cael eu defnyddio yn lle cyfraith trosedd, ond yn hytrach eu bod yn hwyluso dull sy'n fwy cymesur ac yn fwy effeithiol ar gyfer gweithredwyr sy'n cydymffurfio ar y cyfan, gan sicrhau bod erlyniad troseddol ar gael o hyd ar gyfer y troseddau mwyaf difrifol. Mae sancsiynau sifil ar gael ar gyfer adrannau penodol o'r ddeddfwriaeth ganlynol:

• Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975
• Deddf Eogiaid 1986
• Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990
• Deddf Adnoddau Dŵr 1991
• Deddf y Diwydiant Dŵr 1991
• Deddf Draenio Tir 1991
• Deddf yr Amgylchedd 1995
• Deddf Dŵr 2003
• Rheoliadau Slwtsh (Defnydd Amaethyddol) 1989
• Rheoliadau Diogelu'r Amgylchedd (Gwaredu Biffenylau Polyclorinedig a Sylweddau Peryglus Eraill) (Cymru a Lloegr) 2000
• Rheoliadau Gwastraff Peryglus (Cymru) 2005
• Rheoliadau Rhwymedigaethau Cyfrifoldeb Cynhyrchwyr (Gwastraff Deunydd Pacio) 2007

O ganlyniad i achosion o gyflawni troseddau amgylcheddol perthnasol, gwnaethom dderbyn pedwar ymgymeriad gorfodi, un gosb ariannol amrywiadwy a hysbysiad adennill cost gorfodaeth, a dwy gosb ariannol benodedig.

Ymgymeriadau gorfodi yn ystod 2018

Math o droseddwr	Trosedd	Dyddiad derbyn neu wrthod (o ddyddiad dychwelyd y cynnig) – gwybodaeth/diweddariadau	Swm y costau i Cyfoeth Naturiol Cymru	Rhodd i elusen	Derbyniwr
Cwmni	Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2010, Rheoliad 12(1)(a)	22/08/2018	£8,587.00	£150,000	Afonydd Cymru
Ansawdd	Adran 4 o Ddeddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975		£4,683.26	£15,000	Cynllun Gwella Digwyddiad Dihysbyddu Llangatwg
Cwmni	Adran 4 o Ddeddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	Wedi'i wrthod yn wreiddiol gan mai un digwyddiad yn unig roedd y cynnig yn cyfeirio ato.	£7,351.39	£45,000	Ymddiriedolaeth Afonydd y De-ddwyrain, Afonydd Cymru, ac Ymddiriedolaeth Datblygu Cymunedol 3G
Cwmni	Adran 4 o Ddeddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	Cafodd y cynnig uchod ei wneud ar gyfer y digwyddiad uchod yn unig. Cafodd cynnig pellach ei wneud ar gyfer y ddau ddigwyddiad.	£7,351.40	£45,000	Ymddiriedolaeth Afonydd y De-ddwyrain, Afonydd Cymru, ac Ymddiriedolaeth Datblygu Cymunedol 3G

Astudiaeth achos sancsiynau sifil: cosb ariannol amrywiadwy

Adran 24(1)(A) o Ddeddf Adnoddau Dŵr 1991

Tynnu dŵr heb drwydded neu orchymyn/trwydded sychder

Ym mis Ebrill 2017, daeth Cyfoeth Naturiol Cymru yn ymwybodol bod cwmni o'r enw Knolton Farmhouse Cheese Ltd wedi gwneud ail gais am drwydded i dynnu dŵr daear ar ei safle cynhyrchu ger Owrtyn.  Roedd y cwmni wedi meddu ar drwydded i dynnu dŵr daear yn flaenorol, a daeth ei drwydded ddiweddaraf i ben ym mis Medi 2017. Dangosodd ein hymchwiliadau fod y cwmni wedi parhau i dynnu dŵr bron yn barhaus ers dyddiad darfod y drwydded, ond roedd wedi cadw oddi mewn i gyfyngiadau'r hen drwydded honno.

Dyma'r eildro y mae'r cwmni wedi gadael i'r drwydded ddarfod mewn dwy flynedd. Mae'r dyddiad darfod wedi'i nodi'n glir ar flaen y drwydded, ac esboniwyd hynny ar adeg ei rhoi, ond esgus y cwmni oedd y bu newidiadau yn ei staff ac nid oedd wedi bwriadu gadael i'w drwydded ddarfod.

Nid oedd tystiolaeth bod unrhyw niwed wedi digwydd, ond pe byddai cwmni arall wedi gwneud cais am drwydded yn yr ardal dŵr daear hon ar ôl i drwydded Knolton ddarfod, gallai fod wedi cael trwydded newydd gan na fyddai'r dŵr a oedd wedi'i neilltuo i Knolton yn flaenorol bellach wedi'i neilltuo iddynt ac felly byddai wedi ymddangos bod dŵr ar gael yn yr ardal hon, a gallai hynny fod wedi achosi problemau o safbwynt tynnu gormod o ddŵr.

Gwnaeth y cwmni gyfaddef ei fod wedi cyflawni'r drosedd a hwylusodd ymchwiliad Cyfoeth Naturiol Cymru. Cynigiodd hefyd ad-dalu'r £782.80 roedd wedi osgoi ei dalu drwy beidio â chael trwydded.

Rhoddwyd cosb ariannol amrywiadwy o £2,331.60 i'r cwmni a hysbysiad adennill costau am £1,493.13, sydd wedi'i dalu'n llawn.

Astudiaeth achos sancsiynau sifil: ymgymeriad gorfodi

Rheoliad 12(1)a 38(1)b Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol (Cymru a Lloegr) 2010

Achosi'n fwriadol, neu ganiatáu yn fwriadol, y defnydd o gyfleuster rheoledig heblaw i'r graddau a awdurdodir gan drwydded amgylcheddol

Adran 41(1) o Ddeddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975

Gollwng sylwedd neu elifion sy'n wenwynig, neu a allai achosi anaf i bysgod, silod, mannau silio neu fwyd pysgod

Ym mis Hydref 2016, bu digwyddiad llygredd o ganlyniad i ollwng cerosin o biblinell olew o dan yr A48 ger Nant-y-caws. Ar yr adeg honno, roedd Mainline Pipeline Ltd yn adeiladu piblinell aml-danwydd newydd i gludo tanwydd olew o Ddoc Penfro i safle yng ngogledd Lloegr. Arweiniodd Cyfoeth Naturiol Cymru ymchwiliad, a oedd yn cynnwys yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch, a chanfu fod y biblinell wedi'i thorri yn ystod gwaith adeiladu/adfer. O ganlyniad i'r toriadau hyn, roedd tua 140,000 o litrau o gerosin wedi'u gollwng i'r amgylchedd cyfagos.

Canfu ein hymchwiliad y gwelwyd olew ar un o isafonydd Nant y Caws, Nant y Caws ei hun a Nant Pibwr (cyfanswm pellter o tua 2 km). Roedd arogl cryf o gerosin o gwmpas yr afon. Lladdwyd dros 300 o bysgod o rywogaethau amrywiol (salmonidau, llyswennod a rhywogaethau eraill), er bod yr amcangyfrif ar sail yr arolwg electrobysgota'n nodi y collwyd dros 3,000 o bysgod. Roedd yr effaith ar anifeiliaid di-asgwrn-cefn dyfrol yn sylweddol. Cafodd macroinfertebratau marw eu darganfod 2.6 km islaw Nant y Caws a dioddefodd rhannau Nant Pibwr golled o 100% o anifeiliaid di-asgwrn-cefn. Mae anifeiliaid di-asgwrn-cefn yn fwyd i rai rhywogaethau o bysgod, gan gynnwys salmonidau. Nid oedd unrhyw fwriad gan Mainline Pipelines Ltd, sy'n berchen ar y biblinell, i adael i'r cerosin ollwng allan o'r biblinell gan mai'r olew yw'r cynnyrch y mae'n ei werthu i wneud arian. Nid oes tystiolaeth i awgrymu bod y digwyddiad llygredd wedi'i achosi'n fwriadol. Torrwyd Rheoliadau Diogelwch Piblinellau 1996 hefyd, y mae'r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch yn awdurdod cymwys odanynt.

Nid oes tystiolaeth i awgrymu y byddai Mainline Pipelines Ltd wedi cael mantais ariannol o'r hyn sydd wedi digwydd. I'r gwrthwyneb, mae'r cwmni wedi mynd i gostau aruthrol oherwydd y cynnyrch (cerosin) a gollwyd, y refeniw a gollwyd pan nad oedd y biblinell yn gweithredu, costau glanhau olew helaeth, a gwaith adeiladu ychwanegol (gosod rhan newydd o bibell).

Rhoddodd y cwmni £40,000 i Gyngor Cymuned Llangynnwr i'w wario o fewn y gymuned. Roedd hyn yn arwydd o ewyllys da wrth gydnabod yr anhwylustod a ddioddefwyd gan drigolion lleol.

Rhoddodd y cwmni £150,000 i Afonydd Cymru. Mae prif weithredwr y sefydliad, Dr Stephen Marsh-Smith, wedi datgan y byddai Afonydd Cymru'n defnyddio'r rhodd i ehangu prosiect a oedd eisoes yn bodoli, a'i symud yn ei flaen, sy'n ceisio lleihau'r llygredd gwasgaredig yn nalgylch afon Tywi (Caerfyrddin) gan ddefnyddio'r bartneriaeth bresennol rhwng Afonydd Cymru, Ymddiriedolaeth Afonydd Gorllewin Cymru, Sefydliad Gwy ac Wysg, Dŵr Cymru a Cyfoeth Naturiol Cymru.

Derbyniodd Cyfoeth Naturiol Cymru daliad o £75,000 i dalu'r costau yr aethom iddynt wrth ymateb i'r digwyddiad llygredd hwn.

Gweithdrefn Ynad Unigol (Pysgodfeydd)

Troseddau gwialen a lein	2018
Nifer yr erlyniadau	26
Cyfanswm y dirwyon	£3,756
Cyfartaledd y dirwyon	£144
Cyfanswm y costau a dalwyd	£2,750
Cyfartaledd y costau	£106
Iawndal	£794

Mynd yn groes i reoliadau

Achosion o fynd yn groes i reoliadau	2018
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2010 (troseddau gwastraff)	39
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2016 (troseddau gwastraff)	180
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2016 (troseddau dŵr)	69
Deddf Diogelu'r Amgylchedd 1990 (troseddau gwastraff)	67
Deddf Pysgodfeydd Eogiaid a Dŵr Croyw 1975	38
Deddf Coedwigaeth 1967	15
Gorchymyn Iechyd Planhigion (Coedwigaeth) 2005	2
Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2010 (troseddau dŵr)	12
Deddf Adnoddau Dŵr 1991	19
Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981	31
Deddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967	6
Gorchymyn Pysgodfa Gocos Aber Afon Dyfrdwy 2008	2
Deddf yr Amgylchedd 1995 (gwastraff)	6
Rheoliadau Gwastraff Peryglus 2005	4
Deddf Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol 2010	2
Deddf Cronfeydd Dŵr 1975	2
Rheoliadau Difrod Amgylcheddol (Atal ac Adfer) (Cymru) 2009	1
Rheoliadau Cludo Gwastraff ar Draws Ffiniau 2007	2
Deddf Rheoli Llygredd (Diwygio) 1989	2
Rheoliadau Rheoli Llygredd (Silwair, Slyri ac Olew Tanwydd Amaethyddol) 1991	1
Ni nodwyd cyhuddiad	132
Cyfanswm	632

Canlyniadau gorfodi

Mae'r wybodaeth isod yn dangos ein canlyniadau gorfodi o 1 Ionawr 2018 hyd at 31 Rhagfyr 2018. Bydd ychydig o achosion wedi dechrau cyn 2018 ond a gafodd eu cwblhau yn ystod y flwyddyn; bydd achosion hefyd a ddechreuodd yn ystod 2018 y mae ymchwiliadau iddynt yn parhau, neu sy'n mynd rhagddynt yn y system llysoedd, a chaiff y rhain eu cofnodi yn ein hadroddiad ar gyfer 2019.

Yn ogystal â'r wybodaeth isod, rydym wedi rhoi cyfanswm o 46 o rybuddion safle wrth ymateb i ddigwyddiadau.

Dim camau pellach	Rhif	Cyngor ac arweiniad wedi'u rhoi	Rhif
Nifer yr achosion	4	Cyfanswm nifer yr achosion	46
Cyfanswm nifer y troseddwyr	4	Cyfanswm nifer y troseddwyr	52
Cyfanswm nifer yr achosion lle ni chymerwyd camau pellach	4	Cyfanswm nifer yr achosion o roi cyngor ac arweiniad	53

 

Hysbysiad penodedig	Rhif	Allyriadau nwyon tŷ gwydr	Rhif
Cyfanswm nifer yr achosion	18
Cyfanswm nifer y troseddwyr	25
Cyfanswm nifer yr hysbysiadau a anfonwyd	36	Nifer y cyhuddiadau	7

 

Rhybuddion	Rhif	Rhybuddiadau	Rhif
Cyfanswm nifer yr achosion	69	Cyfanswm nifer yr achosion	48
Cyfanswm nifer y troseddwyr	84	Cyfanswm nifer y troseddwyr	67
Cyfanswm nifer y rhybuddion	86	Cyfanswm nifer y cyhuddiadau a arweiniodd at rybuddiad	71

Erlyniadau 2018

Canlyniad	Euog	Ar waith	Ni chynigwyd tystiolaeth	Wedi'i brofi mewn absenoldeb	Cyfanswm
Nifer y cyhuddiadau	44, Gan gynnwys dwy ddedfryd o garchar ohiriedig	2	5	13
Dirwyon	£247,243.66			£2,290.00
Dyfarnwyd costau	£89,346.68	£2,825.00	£17,858.38	£1,652.00
Gordal dioddefwyr	£1,755.00	£170	£340	£390.00

Astudiaeth achos: llosgi gwastraff ar dir

Yn dilyn adroddiadau am achosion o losgi gwastraff ar fferm, aeth ein swyddogion i'r safle a gweld yr hyn a ddisgrifiwyd ganddynt fel tân mawr yn llosgi nad oedd neb yn ei oruchwylio. Roedd y tân yn cynnwys estyll pren trwchus a oedd wedi torri a gwastraff cyffredinol, gan gynnwys plastig a metel, ac roedd y tân ynghyn mewn ardal a oedd yn ymddangos ei bod yn cael ei defnyddio ar gyfer llosgi'n aml. Disgrifiodd y swyddogion yr ardal losgi fel bwnd o bridd mawr a chysgodol a oedd wedi'i halogi'n drwm â gwastraff cyffredinol a metelau. Ar y safle hefyd, gwelodd ein swyddogion bentwr o fetel a oedd wedi'i losgi, swm o wastraff dymchwel cymesur â thri llwyth sgip cymedrol, tocion coed, a saith potel nwy. 

Ychydig ddyddiau'n ddiweddarach, ailymwelodd ein swyddogion â'r safle i wirio a oedd mwy o losgi wedi digwydd, a gwnaethant ddarganfod tân arall yn llosgi yn yr un lleoliad, a'r tro hwn gwelsant ddyn yn defnyddio peiriant cloddio i wthio pren gwastraff a oedd yn cynnwys cymysgedd o ddarnau o lawr laminedig, fframiau pren, drysau a phren haenog ar ben tân.

Dangosodd ein hymchwiliadau fod y fferm yn gwmni cyfyngedig a oedd yn meddu ar denantiaeth i ffermio'r tir ble'r oedd y llosgi'n digwydd, ac yn ystod cyfweliad gwnaeth cyfarwyddwr y cwmni gyfaddef bod yr unigolyn a welwyd yn rhoi'r gwastraff ar y tân wedi'i gyflogi gan y cwmni a bod y cwmni wedi gadael i gwmnïau garddio ollwng gwastraff ar ei dir. Gwnaeth y cwmni gyfaddef hefyd ei fod wedi derbyn llythyr rhybuddio'n flaenorol am losgi gwaith ar ei dir yn 2014.

Mae llosgi gwastraff busnes neu wastraff a reolir ar dir yn drosedd, ac mae'r rheoliadau yn eu lle i ddiogelu iechyd dynol rhag llygredd aer, ac yn yr achos hwn gallai cemegion niweidiol gael eu rhyddhau o'r gwastraff cymysg pan gafodd ei losgi, a allai fod wedi cyfrannu at ddirywiad yn ansawdd yr aer yn lleol. Yn yr achos hwn, mae'r gwastraff wedi'i waredu'n anghyfreithlon drwy losgi, a hynny'n ddiangen, pan oedd opsiynau gwaredu cyfreithiol eraill ar gael.

Mae'r troseddwyr yn yr achos hwn wedi dangos diystyrwch llwyr o’r gyfraith sydd yn ei lle er mwyn diogelu iechyd dynol a'r amgylchedd, ac er y ceir dulliau awdurdodedig amrywiol o gael gwared ar wastraff, dewisodd y cwmni losgi'r gwastraff er ei fod yn llwyr ymwybodol ei fod yn erbyn y gyfraith i wneud hynny. 

Plediodd y diffynwyr yn euog mewn llys ynadon, a rhoddwyd cyfanswm o £7,270 o ddirwy iddynt.

Astudiaeth achos: cyfrifoldeb cynhyrchwyr

Cafodd y cwmni, sy'n mewnforio ac yn gweithgynhyrchu setiau teledu â sgrin wastad, ei nodi fel achos posib un a 'ddefnyddiodd nwyddau heb dalu amdanynt' yn rhan o waith gorfodi cyfrifoldeb cynhyrchwyr rheolaidd Cyfoeth Naturiol Cymru. Mae gweithgareddau'r cwmni’n golygu bod ganddo rwymedigaeth fel cynhyrchwyr cyfarpar trydanol ac electronig. Oherwydd bod gan y setiau teledu newydd reolwr o bell sy'n cynnwys batris, mae'n golygu bod gan y cwmni rwymedigaeth fel cynhyrchwr batris. Mae'r setiau teledu'n cael eu mewnforio a'u cyflenwi mewn bocsys ynghyd ag eitemau pecynnu cysylltiedig eraill, sydd hefyd yn golygu bod gan y cwmni rwymedigaeth fel cynhyrchwr deunydd pecynnu.

Cysylltwyd â'r cwmni ym mis Mawrth 2016, ac, wrth ddilyn ein cyngor, cofrestrodd fel cynhyrchwr cyfarpar trydanol ac electronig a batris ym mis Ebrill 2016, ac fel cynhyrchwr deunydd pecynnu ym mis Mai 2016. Roedd y cwmni wedi dechrau ei weithrediadau ym mis Awst 2014, ond ni chofrestrodd nes 2016 ar ôl i Cyfoeth Naturiol Cymru gysylltu ag ef. Mae hyn yn golygu y dylai'r cwmni fod wedi'i gofrestru fel cynhyrchwr cyfarpar trydanol ac electronig a batris yn 2014 a 2015, ac ar ben hynny dylai fod wedi cofrestru fel cynhyrchwr deunydd pecynnu yn 2015. Roedd ymwybyddiaeth ymhlith staff yn y cwmni y dylai fod wedi'i gofrestru ar gyfer ei rwymedigaethau cyfrifoldeb cynhyrchwyr. Mae troseddau cyfrifoldeb cynhyrchwyr yn droseddau technegol nad ydynt yn achosi niwed i'r amgylchedd yn uniongyrchol. Diben rhwymedigaethau cyfrifoldeb cynhyrchwyr yw gwneud cwmnïau'n gyfrifol am y nwyddau y maent yn eu cynhyrchu neu'n eu gwerthu pan ddeuant yn wastraff, am leihau faint o'r mathau hyn o wastraff sy'n mynd i safleoedd tirlenwi, ac am gyfrannu at y costau ariannol sydd ynghlwm wrth eu hailgylchu a'u hadfer. Drwy beidio â chofrestru yn 2014 a 2015, nid yw'r cwmni wedi cyfrannu at hyn.

Drwy fethu â chofrestru fel cynhyrchwr cyfarpar trydanol ac electronig gwastraff, ac fel cynhyrchwr batrïau a deunyddiau pecynnu, methodd y cwmni â chyflawni ei gyfrifoldebau o dan y Rheoliadau Cyfarpar Trydanol ac Electronig Gwastraff a rheoliadau’n ymwneud â batris a deunydd pecynnu. Methodd y cwmni â chyfrannu at ailgylchu'r nwyddau pan ddeuant yn wastraff.

Ar sail y costau cofrestru a chostau cydymffurfiaeth y cafodd eu datgan gan y cwmni ar gyfer 2016, gwnaeth y cwmni arbedion o tua £321,000 ar gyfer cyfarpar trydanol ac electronig, £3,000 ar gyfer batris, a £650 ar gyfer deunydd pecynnu. Mae cyfanswm yr arbedion hyn yn dod i tua £325,000.

Yn 2018, cafwyd y cwmni'n euog mewn llys ynadon. Rhoddwyd dirwy iddo o £146,881 a gorchmynnwyd iddo dalu costau Cyfoeth Naturiol Cymru yn ychwanegol.

Gorchmynion a orfodwyd gan y llys yn ategol i'r erlyniad

Mae Cod Erlynwyr y Goron yn ei gwneud yn ofynnol i ni wneud cais am iawndal a gorchmynion ategol, fel gorchmynion ymddygiad gwrthgymdeithasol a gorchmynion atafaelu, ym mhob achos priodol. Isod, ceir rhestr o'r gorchmynion ategol y gall llys eu rhoi o ganlyniad i euogfarn:

Anghymhwyso cyfarwyddwyr

Nid yw'r llys wedi rhoi unrhyw orchymyn

Atafaelu asedau – Deddf Enillion Troseddau 2002

Gweler y tabl isod

Gorchmynion ymddygiad gwrthgymdeithasol

Nid yw'r llys wedi rhoi unrhyw orchymyn

Fforffedu cyfarpar a ddefnyddiwyd i gyflawni'r drosedd

Nid yw'r llys wedi rhoi unrhyw orchymyn

Gwaharddiadau rhag gyrru

Sero

Iawndal arall ar wahân i achosion o dan y Ddeddf Enillion Troseddau

Sero

Atafaelu cerbydau

Dim

Adfer – o dan y Rheoliadau Trwyddedu Amgylcheddol

Sero

Gwaith di-dâl

Un

Gorchmynion cymuned

Sero

Cyrffyw

Un

Gorchymyn adfer o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1982

Sero

Enillion troseddau (Cynllun Cymell Adfer Asedau – ARIS)

Blwyddyn dreth 2017-18

Ddeddf Enillion Troseddau 2017-2018			*Amrywiad wedi'i wneud
Dyddiad y gorchymyn	Diffynnydd	Budd	Swm ariannol y gorchymyn	Swm a dalwyd	Yn weddill
27/02/2017	1	£950,000.00	£1.00	£0.00	£0.00
24/05/2017	2	£154,229.93	£81,287.73	£81,745.37	£0.00
24/05/2017	3	£907,321.01	£208,000.00	£0	£208,000.00
24/05/2017	4	£113,415.12	£544.81	£544.41	£0.40
06/06/2017	5	£433,500.00	£226,326.29 *£214,133.84	£214,133.84	£0.00
06/07/2017	6	£950,000.00	£339,023.53	£173,255.52	£165,769.01
16/08/2017	7	£694,481.77	£694,481.77 *689,298.75	£5,183.07	£0.00
17/08/2017	8	£694,481.77	£433,500.00 *£306.096.81	£306.096.81	£0.00
11/01/2018	9	£319,136.43	£319,136.43	£19,200.00	£299,936.43
09/03/2018	10	£36,939.61	£10,179.06	£10,179.06	£0.00